TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUNA İLİŞKİN KILAVUZ
SORU : Tüketicinin hangi satış türlerinde cayma/iade/değişim hakkı vardır?
CEVAP : Mesafeli satışlarda (İnternetten satış) ve taksitli satışlarda (Buradaki taksitli satış, banka kredi kartına uygulanan taksitli satış değil, satıcının, mağazanın yaptığı taksitli satışlardır) tüketiciye gerekçe göstermeksizin on dört gün içinde cayma hakkı tanınmıştır
SORU : Mağazada gerçekleşen yüz yüze satışlarda tüketicinin sonradan cayma hakkı var mıdır?
CEVAP : 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun mağazada yapılan satışlarda tüketici ürünü görerek ve gözden geçirerek aldığı için cayma hakkı tanımamıştır. Herhangi bir değişim süresi de tanınmamıştır. Bunun istisnası satışı yapılan malın ayıplı çıkması halidir. (Örn: Güneş gözlüğü alan müşterinin sonrasında gözlüğü keyfi olarak iade etmesi mümkün değildir. Bunun için ancak ürünün ayıplı çıkması gerekmektedir.)
SORU : Kişiye özel üretilen ürünlerde tüketicinin cayma hakkı var mıdır?
CEVAP : Tüketicinin ihtiyaç ve taleplerine göre özel olarak hazırlanmış ürünlerde tüketicinin sonradan cayma/iade hakkı bulunmamaktadır. Bunun istisnası kişiye özel hazırlanan ürünün tüketicinin isteklerine göre hazırlanmamış olması ve ürünün ayıplı çıkmasıdır. (Örn: Reçeteye uygun olarak üretilen numaralı gözlüklerin üretimine başlandıktan sonra iadesi mümkün değildir. Üretilen ürünün ayıplı olması veya kişinin ihtiyaçlarına uygun olarak üretilmemiş hali saklıdır.)
SORU : Ürünün ayıplı çıkması halinde tüketicinin hakları nelerdir, kimler ne şekilde sorumludur?
CEVAP : Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satın alınan ürünün iadesini gerçekleştirmeye hazır olduğunu bildirerek ürünü iade edip ücretini geri alma
b) Satın aldığı ürünü iade etmeyip üründeki ayıp oranında ödediği satış bedelinden indirim isteme
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân olması durumunda ayıplı malın, ayıpsız haliyle ya da aynı özellikleri taşıyan benzeriyle değiştirilmesini isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız hali veya aynı özellikleri taşıyan benzeri ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Tüketicinin bu haklarının yerine getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen (birlikte) sorumludur. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz.
Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız hali veya aynı özellikleri taşıyan benzeri ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici, ürünü iade edip parasını geri alma veya maldaki ayıp oranında ödediği bedelden indirim isteme haklarından birini kullanabilir. Orantısızlığın belirlenmesinde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.
Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız hali veya aynı özellikleri taşıyan benzeri ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda bu talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilmesinden itibaren azami yirmi (20) iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur. Aksi hâlde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.
Tüketicinin ürünü iade edip parasını isteme veya ayıp oranında ödediği bedelden indirim isteme hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı derhâl tüketiciye iade edilir.
Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça yani satıcı tarafından karşılanır. (kargo vb. masraflar) Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.
